Szlaki wodne

Nazwa szlaku budzi wiele kontrowersji. Oficjalnie przyjęta jest nazwa to Kanał Elbląski. Używa się często nazwy pochodzącej od głównego odcina: Kanał Ostródzko - Elbląski lub Elbląsko - Ostródzki.

Oprócz nazwy ogólnej szlaku, funkcjonują nazwy jego odcinków. I tak pod nazwą kanał Elbląski rozumie się czasem odcinek Miłomłyn - Elbląg. Natomiast odcinek Miłomłyn - j. Jeziorak określany jest nazwą Kanał Karnicki. Jest ona mało znana, a pochodzi od jezior, nad którymi jest prowadzony kanał. Pozostałe odcinki tj. Ostróda - Staszkowo oraz j. Jeziorak - j. Ewingi który nazywa się on Kanałem Dobrzyckim (d. Weinsdorfer Kanal) i jest najstarszym kanałem na Warmii i Mazurach!. I odcinek najkrótszy Kanał Bartnicki (Kanał Ducki) łączący j. Ruda Woda (Duckie) z j. Bartążek. System wodny powstały po zbudowaniu Kanału Elbląskiego obejmuje swym zasięgiem największe jeziora Pojezierza Iławskiego oraz j. Drużno i jest włączony w ogólny system wodny regionu.

Naturalne połączenie z Wisłą stanowi Drwęca uchodząca powyżej Torunia. Rzeka Elbląg łączy kanał z Zalewem Wiślanym. Z Zalewu Wiślanego poprzez Cieśninę Pilawską prowadzi droga wodna na Morze Bałtyckie, a Szkarpawą lub Nogatem można dotrzeć do dolnej Wisły i dalej do Gdańska. Do Nogatu z Elbląga można również dotrzeć drogą krótszą - Kanałem Jagielońskim.

Wybudowanie kanału i jego eksploatacja wymagała zastosowanie odpowiednich urządzeń. Najprostszym urządzeniem służącym do pokonywania przez statki różnicy poziomów pomiędzy zbiornikami wodnymi to pochylnie. Należą do najstarszych urządzeń technicznych. Znana była już w Chinach ok. 1000 roku p.n.e. W XVII wieku zbudowane zostały pochylnie w Anglii. W roku 1839 oddano do użytku Kanał Morrisa w Stanach Zjednoczonych, gdzie zastosowano to rozwiązanie techniczne. Pochylnie stosowane na Kanale Elbląskim są pochylniami suchymi ( transport statku odbywa się bez wody). Ze względu na położenie osi statku względem kierunku transportu nazywa się je podłużnymi.

Inne urządzenia do pokonywania różnicy poziomów to śluzy. Wszystkie śluzy w obrębie tego systemu wodnego są śluzami komorowymi. Dwie z nich znajdują się na odcinku J. Ilińskie - J. Drwęckie (Miłomłyn, Zielona); dwie pozostałe na odcinku J. Drwęckie - j. Szeląg Wielki (Ostróda, Ruś Mała).

Osobnymi urządzeniami są urządzenia regulujące poziom wody - jazy. Stosuje się je tam, gdzie istnieje przepływ wody. Ruchoma zastawka jazu jest podnoszona lub opuszcza w zależności od potrzeb. Podobną rolę pełnią kanały ulgowe. Są one przelewem, którym odprowadzany jest z kanału nadmiar wody w bezpiecznym kierunku.

Dla celów remontowych zbudowano wrota bezpieczeństwa. Stosuje się wszędzie tam, gdzie przynajmniej jeden brzeg jest zabezpieczony sztucznym nasypem. W miejscach tych koryto wyłożone jest gliną, która uniemożliwia przesiąkanie wody. Wrota zamyka się w przypadku przecieku w celu wykonania naprawy.



Pochylnie

Nazwa pochylni
Długość odcinka lądowego (km)
Różnica poziomów (m)
  • Buczyniec
  • Kąty
  • Oleśnica
  • Jelenie
  • Całuny Nowe
  • 0,55
  • 0,45
  • 0,35
  • 0,51
  • 0,45
  • 21,5
  • 18,0
  • 24,5
  • 22,5
  • 13,0
  • Ogółem
  • 2,31
  • 99,0

Śluzy

Nazwa śluzy
Długość (m)
Szerokość wrót (m)
Różnica poziomów (m)
  • Miłomłyn
  • Zielona
  • Ostróda
  • Ruś Mała
  • 35
  • 35
  • 29,3
  • 27,3
  • 3,55
  • 3,55
  • 3,25
  • 3,20
  • 2,8
  • 1,4
  • 1,6
  • 1,4

Opis szlaku

Ostóda - Elbląg
Ostróda - Stare Jabłonki - Staszkowo


Miłomłyn - Iława